Ho?t ??ng ch?m sóc s?c kh?e, bên c?nh vi?c mang l?i l?i ích cho con ng??i, c?ng ??ng th?i t?o ra m?t l??ng l?n ch?t th?i y t?. Theo T? ch?c Y t? Th? gi?i (WHO), các lo?i ch?t th?i này ti?m ?n nhi?u nguy c? ??i v?i m?i tr??ng và s?c kh?e c?ng ??ng n?u kh?ng ???c qu?n ly và x? ly ?úng cách. Bài vi?t này Thành Vinh Plastic s? ?i sau vào khái ni?m ch?t th?i y t? là gì, phan lo?i và quy ??nh qu?n ly lo?i ch?t th?i ??c bi?t này, nh?m nang cao nh?n th?c v? t?m quan tr?ng c?a vi?c x? ly ch?t th?i y t? an toàn.

Rác th?i y t? là gì?

Rác th?i y t? là nh?ng ch?t th?i phát sinh t? các ho?t ??ng trong l?nh v?c ch?m sóc s?c kh?e, bao g?m b?nh vi?n, phòng khám, phòng thí nghi?m, và các c? s? y t? khác. Lo?i ch?t th?i này có ti?m n?ng ch?a ??ng m?m b?nh, vi khu?n, virus, cùng v?i các hóa ch?t ??c h?i, do ?ó có th? gay ra nh?ng m?i nguy hi?m nghiêm tr?ng ??i v?i s?c kh?e con ng??i và m?i tr??ng n?u kh?ng ???c x? ly m?t cách thích h?p.

Theo ??nh ngh?a rác th?i y t? bao g?m nhi?u lo?i ch?t th?i khác nhau, ???c phan lo?i nh? sau:

• Ch?t th?i lay nhi?m: ?ay là nh?ng ch?t th?i có ch?a vi sinh v?t gay b?nh, có kh? n?ng lay lan cho con ng??i và ??ng v?t. Ví d? bao g?m máu, d?ch c? th?, và các v?t d?ng y t? ?? qua s? d?ng nh? b?ng gòn, g?c và ?ng tiêm.
• Ch?t th?i s?c nh?n: Lo?i ch?t th?i này bao g?m nh?ng v?t d?ng s?c nh?n nh? kim tiêm, dao ph?u thu?t, và các d?ng c? y t? khác có kh? n?ng gay th??ng tích cho con ng??i.
• Ch?t th?i hóa h?c: G?m các hóa ch?t ??c h?i ???c s? d?ng trong ch?n ?oán và ?i?u tr?, nh? thu?c nhu?m, hóa ch?t kh? trùng, và các ch?t hóa h?c khác có th? gay h?i cho s?c kh?e con ng??i và m?i tr??ng.
• Ch?t th?i d??c ph?m: Bao g?m nh?ng lo?i thu?c ?? h?t h?n s? d?ng, thu?c kh?ng còn hi?u l?c, ho?c thu?c b? ? nhi?m, c?n ph?i ???c x? ly c?n th?n ?? tránh gay tác h?i.
• Ch?t th?i phóng x?: Phát sinh t? các ho?t ??ng ch?n ?oán và ?i?u tr? s? d?ng b?c x?, ví d? nh? trong li?u pháp ung th?. Lo?i ch?t th?i này c?n ???c x? ly theo quy ??nh nghiêm ng?t ?? b?o v? s?c kh?e con ng??i và m?i tr??ng.

Vi?c qu?n ly và x? ly rác th?i y t? m?t cách hi?u qu? là v? cùng quan tr?ng ?? ng?n ng?a nguy c? lay nhi?m, ng? ??c hóa h?c và các tác ??ng x?u khác ??n s?c kh?e c?ng ??ng c?ng nh? s? b?n v?ng c?a m?i tr??ng. Do ?ó c?n có các quy trình và bi?n pháp x? ly rác th?i y t? ???c thi?t l?p và tuan th? nghiêm ng?t nh?m ??m b?o an toàn cho con ng??i và b?o v? h? sinh thái.

Quy ??nh v? phan lo?i ch?t th?i y t? t?i Vi?t Nam

Vi?c phan lo?i ch?t th?i y t? t?i Vi?t Nam ???c quy ??nh r? ràng trong các v?n b?n pháp lu?t, bao g?m Th?ng t? 20/2021/TT-BYT và các ngh? ??nh liên quan, nh?m qu?n ly và x? ly ch?t th?i phát sinh t? các c? s? y t? m?t cách an toàn và hi?u qu?. Các v?n b?n pháp lu?t này cung c?p khung pháp ly ?? th?c hi?n các bi?n pháp qu?n ly ch?t th?i y t?, trong ?ó Th?ng t? 20/2021/TT-BYT là v?n b?n quan tr?ng nh?t, quy ??nh v? phan lo?i, thu gom, v?n chuy?n và x? ly ch?t th?i y t?.

Nguyên t?c phan lo?i

Nguyên t?c phan lo?i ch?t th?i y t? ???c th?c hi?n theo ba tiêu chí chính:

• Phan lo?i t?i ngu?n: Ch?t th?i y t? c?n ???c phan lo?i ngay t?i n?i phát sinh, giúp d? dàng trong vi?c qu?n ly và x? ly.
• Phan lo?i theo tính ch?t và tr?ng thái: M?i lo?i ch?t th?i s? ???c phan lo?i d?a trên ??c tính c?a nó, ??m b?o r?ng các ch?t th?i nguy hi?m kh?ng b? l?n l?n v?i các lo?i khác.
• S? d?ng thùng ch?a riêng bi?t: Các lo?i ch?t th?i khác nhau ph?i ???c l?u tr? trong các thùng ch?a riêng bi?t, v?i màu s?c và ky hi?u ??c tr?ng ?? d? nh?n bi?t.

Các nhóm ch?t th?i và cách phan lo?i c? th?

Ch?t th?i y t? ???c chia thành các nhóm chính và cách phan lo?i c? th? nh? sau:

1. Ch?t th?i lay nhi?m: Bao g?m các v?t d?ng nh? kim tiêm, b?ng g?c, ?ng nghi?m và các lo?i ch?t th?i có kh? n?ng truy?n nhi?m. Chúng ph?i ???c ??ng trong thùng màu vàng, có lót túi ?? ??m b?o an toàn.
2. Ch?t th?i nguy h?i kh?ng lay nhi?m: G?m các hóa ch?t ??c h?i và thu?c h?t h?n, c?n ???c ch?a trong thùng màu ?en ho?c d?ng c? l?u ch?a có n?p ??y kín, có ghi r? m? và tên lo?i ch?t th?i ?? d? dàng qu?n ly.
3. Ch?t th?i r?n th?ng th??ng: Bao g?m bao bì, gi?y và các v?t d?ng kh?ng nguy h?i khác, ???c ??ng trong túi ho?c thùng màu xanh cho nh?ng ch?t kh?ng tái ch? và màu tr?ng cho nh?ng ch?t có th? tái ch?.

Vi?c tuan th? các quy ??nh v? phan lo?i ch?t th?i y t? kh?ng ch? giúp b?o v? s?c kh?e c?ng ??ng mà còn góp ph?n vào vi?c b?o v? m?i tr??ng, nang cao nh?n th?c v? an toàn trong qu?n ly ch?t th?i trong l?nh v?c y t?.

Quy trình qu?n ly ch?t th?i y t?

Quy trình qu?n ly ch?t th?i y t? ?óng vai trò thi?t y?u trong vi?c b?o v? s?c kh?e c?ng ??ng và m?i tr??ng, bao g?m ba b??c chính: thu gom, l?u tr? và x? ly.

B??c 1. Thu gom

Quá trình thu gom ch?t th?i y t? b?t ??u t? vi?c phan lo?i t?i ngu?n phát sinh, ??m b?o r?ng m?i lo?i ch?t th?i ???c ??a vào nh?ng bao bì và thùng ch?a chuyên d?ng t??ng ?ng. Nh?ng bao bì này ph?i có kh? n?ng ch?u l?c, ch?ng th?m và kín h?i, v?i màu s?c ??c tr?ng nh? màu ?? cho ch?t th?i nguy h?i, giúp d? dàng nh?n di?n. Nhan viên th?c hi?n c?ng tác thu gom c?n ???c ?ào t?o bài b?n ?? s? d?ng các bi?n pháp an toàn trong quá trình v?n chuy?n, nh?m tránh ti?p xúc v?i ch?t th?i có kh? n?ng lay nhi?m ho?c ??c h?i. Các ph??ng ti?n v?n chuy?n ph?i ???c thi?t k? ??c bi?t, ??m b?o an toàn và ng?n ng?a tình tr?ng rò r? trong su?t quá trình di chuy?n.

B??c 2. L?u tr?

Sau khi thu gom ch?t th?i y t? c?n ???c l?u tr? t?i các khu v?c ??m b?o tiêu chu?n an toàn. Nh?ng n?i l?u tr? này ph?i cách xa khu v?c ??ng ng??i, có h? th?ng th?ng gió t?t và ?i?u ki?n nhi?t ?? thích h?p ?? h?n ch? mùi và ng?n ng?a s? phát tri?n c?a vi khu?n. Th?i gian l?u tr? c?n ???c quy ??nh ch?t ch?; ch?t th?i kh?ng nên l?u tr? quá lau, ?? tránh nguy c? phát sinh m?m b?nh và ? nhi?m m?i tr??ng xung quanh. Các bi?n pháp theo d?i và ki?m tra ??nh k? c?ng c?n ???c th?c hi?n ?? ??m b?o ch?t th?i ???c qu?n ly m?t cách an toàn và hi?u qu?.

B??c 3. X? ly

Trong giai ?o?n x? ly, các ph??ng pháp ph? bi?n nh? thiêu h?y, x? ly hóa ch?t, tái ch? ho?c ch?n l?p c?n ???c áp d?ng tùy thu?c vào lo?i ch?t th?i c? th? và các quy ??nh pháp lu?t hi?n hành. M?i ph??ng pháp ??u ph?i tuan th? các tiêu chu?n kh?t khe v? an toàn và b?o v? m?i tr??ng. Ch?ng h?n, trong quá trình thiêu h?y, c?n ??m b?o r?ng các khí th?i phát sinh ???c ki?m soát ?? kh?ng gay ? nhi?m kh?ng khí. Vi?c áp d?ng ?úng quy trình x? ly kh?ng ch? giúp b?o v? s?c kh?e c?ng ??ng mà còn góp ph?n vào vi?c duy trì s? b?n v?ng c?a m?i tr??ng.

?nh h??ng c?a vi?c qu?n ly rác th?i y t? kh?ng ?úng cách

Qu?n ly rác th?i y t? kh?ng ?úng cách có th? gay ra nh?ng tác ??ng tiêu c?c nghiêm tr?ng ??n m?i tr??ng, s?c kh?e c?ng ??ng và h? sinh thái. D??i ?ay là m?t s? ?nh h??ng chính:

• ? nhi?m m?i tr??ng: Ch?t th?i y t? ??c bi?t là ch?t th?i l?ng nh? máu, n??c ti?u và các ch?t l?ng nhi?m trùng, n?u kh?ng ???c x? ly ?úng cách có th? th?m vào ngu?n n??c và ??t, gay ? nhi?m m?i tr??ng. S? hi?n di?n c?a hóa ch?t ??c h?i, vi khu?n và virus trong ch?t th?i có th? ?nh h??ng ??n ch?t l??ng n??c, làm ? nhi?m ngu?n n??c ng?m và m?t ??t.
• Nguy c? lay nhi?m b?nh: Ch?t th?i y t? s?c nh?n nh? kim tiêm và v?t d?ng y t? khác có th? gay ra nguy c? lay nhi?m b?nh cho nhan viên v? sinh và ng??i dan khi ti?p xúc v?i chúng. N?u kh?ng ???c thu gom và x? ly ?úng cách, nh?ng v?t d?ng này có th? tr? thành ngu?n lay lan m?m b?nh, ?e d?a s?c kh?e c?ng ??ng.
• ?nh h??ng ??n s?c kh?e con ng??i: Vi?c ti?p xúc v?i ch?t th?i y t? kh?ng ???c x? ly ?úng cách có th? d?n ??n các b?nh nhi?m trùng, t? nh? ??n nghiêm tr?ng. Các m?m b?nh có th? lay lan qua kh?ng khí, n??c ho?c ti?p xúc tr?c ti?p v?i da, gay ra các b?nh v? h? h?p, da li?u và nhi?u v?n ?? s?c kh?e khác.
• Tác ??ng ??n h? sinh thái: Ch?t th?i y t? có th? gay ra s? suy gi?m ?a d?ng sinh h?c và ?nh h??ng ??n s? can b?ng c?a h? sinh thái. Các ch?t ??c h?i t? rác th?i có th? tác ??ng ??n ??ng v?t hoang d?, th?c v?t và các sinh v?t khác trong m?i tr??ng t? nhiên, d?n ??n s? suy gi?m qu?n th? ho?c th?m chí tuy?t ch?ng.
• Chi phí kinh t?: H? qu? t? vi?c qu?n ly rác th?i y t? kh?ng ?úng cách có th? d?n ??n các chi phí phát sinh liên quan ??n x? ly ? nhi?m, ?i?u tr? b?nh t?t và kh?i ph?c m?i tr??ng. Chính ph? và c?ng ??ng s? ph?i ??i m?t v?i gánh n?ng tài chính ?? kh?c ph?c các v?n ?? do ? nhi?m gay ra.

Ngoài ra khi vi?c qu?n ly rác th?i y t? kh?ng ??t yêu c?u ?i?u này kh?ng ch? ?nh h??ng ??n s?c kh?e c?ng ??ng mà còn làm gi?m uy tín c?a các c? s? y t?. Ng??i dan s? m?t ni?m tin vào kh? n?ng b?o v? s?c kh?e và an toàn c?a các c? s? này, d?n ??n h?u qu? nghiêm tr?ng cho ho?t ??ng kinh doanh và d?ch v? y t?.

Hy v?ng qua bài vi?t này, m?i chúng ta s? nh?n th?c r? h?n v? nguy h?i c?a rác th?i y t? và cùng nhau th?c hi?n t?t h?n các quy ??nh v? phan lo?i và x? ly rác th?i y t?. B?ng cách s? d?ng thùng rác y t? riêng bi?t, tuan th? quy trình thu gom và x? ly ?úng cách, chúng ta ?? góp ph?n b?o v? m?i tr??ng và s?c kh?e c?ng ??ng.